Komunistička partija Jugoslavije (KPJ; sl. Komunistična partija Jugoslavije, mak. Комунистичка партија на Југославија), od 1952. godine Savez komunista Jugoslavije (SKJ; sl. Zveza komunistov Jugoslavije, mak. Сојуз на комунистите на Југославија), je bila komunistička partija u Jugoslaviji.
KPJ je osnovana 1919. godine kao najsnažnija KP na Balkanu, pod nazivom Socijalistička radnička partija Jugoslavije (komunista) (SRPJ(k)). Nakon velikog uspeha na izborima, zabranjena je i desetkovana policijskom represijom već krajem 1920. godine.
Od 1918. do 1928. godine trajao je "dramatski period" partijskog života, tragično razdoblje krvavih sudara sa dvorom i generalatom, a isto tako razorne "frakcijske borbe" između ljevice i desnice unutar partijskih redova. Uprkos tome, ilegalna KPJ do 1928. godine održava svoja prva četiri kongresa, a onda u narednih 20. godina ne održava nijedan. U periodu bez kongresa (1928-1948) došlo je do "rigidne staljinizacije KPJ", koja kulminira sa likvidacijom CK Milana Gorkića 1937. i imenovanjem Josipa Broza za generalnog sekretara 1940. godine.
Tokom drugog svetskog rata od 1941. do 1945. godine, KPJ je predvodila narodnoooslobodilački partizanski pokret, koji je porazio fašističke sile Osovine i njihove domaće saradnike, oslobodivši Jugoslaviju. Od 12.000 predratnih članova KPJ, u ratu je poginulo 9.000.
Nakon oslobođenja, partija je brzo učvrstila svoju moć, promenila iz temelja državno uređenje i uvela socijalizam i jednopartijski sistem u novoj Jugoslaviji. Partija, na čijem čelu je od 1937. do 1980. godine bio Josip Broz Tito, je bila prva komunistička partija na vlasti u istoriji komunističkog pokreta koja se otvoreno suprotstavila zajedničkoj politici koju je diktirao Sovjetski Savez i bila je izbačena iz Informbiroa 1948. godine, kada je Staljin optužio Tita za nacionalizam i skretanje udesno. Nakon unutrašnjih čistki, partija je promenila ime u Savez komunista Jugoslavije i usvojila politiku radničkog samoupravljanja i nezavisnog komunizma, poznatu kao titoizam.
Jugoslovensko društvo je od agrarnog postalo industrijsko društvo, partija radnika i seljaka postala je partija srednjih slojeva, stvoreno je socijalističko građanstvo, a porast potrošnje i životnog standarda pacifikovao je etničke napetosti. Uz sve to, „stvoren je spoljnopolitički identitet“ zasnovan na politici nesvrstanosti, koji je postao „značajan stub jugoslovenske državne ideje“.
Doživotni predsednik Tito je preminuo 1980. godine. Partija se raspala januara 1990. godine, na svom Četrnaestom kongresu, a ubrzo zatim je došlo do građanskog rata i raspada Jugoslavije.
KPJ je osnovana 1919. godine kao najsnažnija KP na Balkanu, pod nazivom Socijalistička radnička partija Jugoslavije (komunista) (SRPJ(k)). Nakon velikog uspeha na izborima, zabranjena je i desetkovana policijskom represijom već krajem 1920. godine.
Od 1918. do 1928. godine trajao je "dramatski period" partijskog života, tragično razdoblje krvavih sudara sa dvorom i generalatom, a isto tako razorne "frakcijske borbe" između ljevice i desnice unutar partijskih redova. Uprkos tome, ilegalna KPJ do 1928. godine održava svoja prva četiri kongresa, a onda u narednih 20. godina ne održava nijedan. U periodu bez kongresa (1928-1948) došlo je do "rigidne staljinizacije KPJ", koja kulminira sa likvidacijom CK Milana Gorkića 1937. i imenovanjem Josipa Broza za generalnog sekretara 1940. godine.
Tokom drugog svetskog rata od 1941. do 1945. godine, KPJ je predvodila narodnoooslobodilački partizanski pokret, koji je porazio fašističke sile Osovine i njihove domaće saradnike, oslobodivši Jugoslaviju. Od 12.000 predratnih članova KPJ, u ratu je poginulo 9.000.
Nakon oslobođenja, partija je brzo učvrstila svoju moć, promenila iz temelja državno uređenje i uvela socijalizam i jednopartijski sistem u novoj Jugoslaviji. Partija, na čijem čelu je od 1937. do 1980. godine bio Josip Broz Tito, je bila prva komunistička partija na vlasti u istoriji komunističkog pokreta koja se otvoreno suprotstavila zajedničkoj politici koju je diktirao Sovjetski Savez i bila je izbačena iz Informbiroa 1948. godine, kada je Staljin optužio Tita za nacionalizam i skretanje udesno. Nakon unutrašnjih čistki, partija je promenila ime u Savez komunista Jugoslavije i usvojila politiku radničkog samoupravljanja i nezavisnog komunizma, poznatu kao titoizam.
Jugoslovensko društvo je od agrarnog postalo industrijsko društvo, partija radnika i seljaka postala je partija srednjih slojeva, stvoreno je socijalističko građanstvo, a porast potrošnje i životnog standarda pacifikovao je etničke napetosti. Uz sve to, „stvoren je spoljnopolitički identitet“ zasnovan na politici nesvrstanosti, koji je postao „značajan stub jugoslovenske državne ideje“.
Doživotni predsednik Tito je preminuo 1980. godine. Partija se raspala januara 1990. godine, na svom Četrnaestom kongresu, a ubrzo zatim je došlo do građanskog rata i raspada Jugoslavije.
Primjedbe
Objavi komentar
Svi vulgarni, uvredljivi na vjersko-nacionalnoj osnovi komentari posjetitelja će biti uklonjeni!